Autisme. Vroeger had het vele gezichten: klassiek autisme, Asperger, PDD-NOS, en meer. Elk met z’n eigen stempel, z’n eigen hokje. Maar dat hokjesdenken begon te knellen. Sinds enkele jaren gebruiken we in Nederland daarom één overkoepelende term: ASS — Autisme Spectrum Stoornis.
ASS is geen alles-of-niets-ding. Het is een spectrum, een breed veld van ervaringen, gedragingen, gevoeligheden en manieren van denken. Niemand is “een beetje autistisch” — je bent het, op jouw manier, met jouw schakeringen.
📜 Erfelijkheid en oorsprong
ASS komt niet uit het niets vallen. Het is grotendeels erfelijk bepaald. Je ziet het vaak terug in families — een ouder, een neef, een opa die ‘gewoon wat eigenaardig’ was maar nu ineens herkenbaar wordt in je eigen gedrag. Geen modeverschijnsel, maar een patroon dat nu pas begrepen wordt.
🧪 Onderzoeken en testen: hoe weet je of je het hebt?
Het begint meestal met herkenning. Iemand zegt iets. Jij merkt iets. Je voelt je vaak overprikkeld, sociaal anders, structureel vermoeid of ‘niet passend in de wereld’.
Dan kun je je laten onderzoeken. Maar hoe werkt dat?
- Verwijzing via de huisarts.
Die stuurt je door naar een GGZ-instelling of gespecialiseerd centrum. - Diagnostiek.
Vaak wordt er gewerkt met interviews, vragenlijsten, observaties en ontwikkelingsgeschiedenis. Het kan ook een combinatie zijn van psychologisch onderzoek, gesprekken met ouders of partners, en neurodiverse screenings. - Bij wie kun je terecht?
Afhankelijk van je regio kun je denken aan:- Kentalis (Kobussen/Klobus in Brabant) – gespecialiseerd in communicatie en ontwikkelingsstoornissen.
- GGNet (rondom Lichtenvoorde en omgeving) – zij bieden diagnostiek en behandeling bij vermoeden van ASS.
- GGZ algemeen – vraag expliciet naar een team dat ervaring heeft met autisme bij volwassenen (veel centra richten zich vooral op kinderen, dus let goed op).
🗣️ Tip: Wees zo eerlijk mogelijk tijdens een intake. Niet hoe je denkt dat je moet overkomen, maar hoe je werkelijk functioneert. Alleen dan krijg je een zuiver beeld.
ASS is niet iets wat je even test met bloed of een scan. Het vraagt om geduld, zelfreflectie, en professionals die weten waar ze op moeten letten. Maar: het kán, en het mág.
En weet dit alvast:
Een diagnose is geen label.
Het is een kompas.
✨ In Deel 2 duiken we in de verschillende vormen binnen het ASS-spectrum en de bijbehorende symptomen — van sensorische overprikkeling tot moeite met sociale communicatie. Want wie begrijpt, veroordeelt minder.
