Een eerlijke terugblik van 1995 naar 2025
Er zijn van die vragen die je raken. Mijn zoon vroeg laatst: “Mama, hoe was het eigenlijk toen jij zo oud was als ik?” En ineens schoot ik terug in de tijd. Naar een tijd zonder smartphones, zonder TikTok, zonder continu toezicht… maar óók zonder die constante druk die we nu voelen.
🛝 Leven buiten vier muren
In 1995 leefden we buiten. Letterlijk. Speeltuintjes, zandbakken, boomklimmen, watergevechten met de hele buurt. We hoefden geen afspraak te maken om te spelen — je ging gewoon naar buiten, en daar waren ze. De kinderen. De geluiden van lachen, ruzie maken, verzoenen. We hadden geen scherm, maar we verveelden ons zelden.
Er waren buurtfeestjes. Barbecues waarbij iedereen iets meenam. Verjaardagen met slingers in de straat. Niemand die bang was voor wat de buren zouden zeggen. We kenden elkaar. We hielpen elkaar. En als iemand iets verkeerd deed, kreeg je op je kop — en later een snoepje, want zo ging dat.
📱 Van bellen in de gang naar de hele dag verbonden zijn
Als we wilden bellen, dan deden we dat met een draaischijftelefoon of een grijs bakbeest met toetsen in de gang. Iedereen kon meeluisteren. Dus hield je het kort. Je deelde je diepste gevoelens niet via kabels, maar tijdens wandelingen, op een schommel, of aan de keukentafel met een glas ranja.
Nu? Alles gaat via apps. Gesprekken worden vervangen door emoji’s. Vriendschappen groeien én breken via berichten. We zijn altijd bereikbaar — maar hoe vaak voelen we ons echt gezien?
🧾 School en vrije dagen: vroeger voelde het als méér
In de jaren ’90 hadden we meer rust. Goede Vrijdag was (bijna) standaard een vrije dag. Bevrijdingsdag werd gevierd, en niet slechts eens in de vijf jaar als de cao het toestond. We kregen écht vrij met Pasen, Kerst en zelfs als het sneeuwde — want dan kon je sleeën!
Nu worden vrije dagen teruggeschroefd. Alles moet productief zijn. De schooldruk is groter. Ouders zijn moe. Kinderen zijn overprikkeld. En het spontane? Dat is er steeds minder.
💶 Geld en voorzieningen
Een gulden was toen nog wat waard. Je kon voor een kwartje een snoepje kopen bij de buurtsuper. Nu is alles duurder, sneller, vluchtiger. Je werkt je kapot, en toch lijkt het alsof er steeds minder overblijft.
Huurprijzen? Waanzin. Wachtlijsten voor zorg? Oplopend. En de kinderopvang is soms duurder dan je salaris. Waar is de balans gebleven?
💔 De grootste verandering: veiligheid
We voelden ons veiliger. We gingen ’s avonds buiten spelen. We fietsten alleen naar school. We vertrouwden mensen eerder. Ja, er was ook gevaar — maar het voelde niet zó dichtbij.
Tegenwoordig leer je je kind al vroeg over wantrouwen. Over camera’s. Over mensen die ineens verdwijnen of gekke dingen doen. We willen ze beschermen, maar het voelt vaak alsof we hen moeten verdedigen tegen een wereld die steeds meer op scherp staat.
En toch…
Er is ook veerkracht. Creativiteit. Ouders die het anders willen. Kinderen die vragen stellen. Mensen die terugverlangen, niet naar het verleden, maar naar de verbondenheid die we kwijt zijn.
Misschien kunnen we niet terug naar 1995. Maar we kunnen er wél van leren. En misschien, als we het eerlijk delen… bouwen we samen aan een 2025 waarin kinderen weer buiten lachen, waarin buren weer groeten, en waarin vrijheid niet alleen een woord op 5 mei is — maar een gevoel dat je elke dag mag ervaren.
Wij kunnen dit. Samen. Als we onze monden open durven doen, elkaar blijven steunen, en het gesprek aangaan — niet alleen onderling, maar ook richting Den Haag. Want het is tijd dat daar eens écht geluisterd wordt. Vooral jij, wit kopje, die op je stoel van macht zit: kijk naar buiten. Luister naar het volk. De klok tikt.
– Sanny
